Σέτλαντ ή Ζέτλαντ

(Shetland). Αρχιπέλαγος της Μεγάλης Βρετανίας, που αποτελεί κομητεία της Σκοτίας (1432 τ. χλμ., 22400 κάτ.) με πρωτεύουσα τη Λέρουικ (5919 κάτ.). Βρίσκεται μεταξύ Ατλαντικού ωκεανού στα Δ και Βόρειας θάλασσας στα Α και αποτελείται από μερικές εκατοντάδες νησιά, απ’ τα οποία μόνο 24 είναι κατοικημένα και δέκα περίπου έχουν κάποια έκταση. Κυριότερο είναι η Μαίηνλαντ, στο κέντρο του αρχιπελάγους, που μόνη της περιλαμβάνει τα 2/3 ολόκληρης της έκτασης· ακολουθούν τα Ουνστ, Γελ, Φέτλαρ, Μπρέσσεϋ, Χουώλσεϋ, Φούλα, Πάπα Στάουρ και Μακλ Ρόου. Της νησιωτικής κομητείας αποτελεί μέρος και το μικρό νησί Φαιρ, που βρίσκεται μεταξύ της Μαίηνλαντ και του αρχιπελάγους των Ορκάδων. Η επιφάνεια των νησιών είναι λοφώδης με μεγαλύτερη κορυφή της Ρόνας Χιλ (450 μ.) στο νησί Μαίηνλαντ. Οι ψηλές και βραχώδεις ακτές παρουσιάζουν μυχούς παγετωνικής προέλευσης (voes), που δίνουν χαρακτηριστική όψη στο τοπίο. Σημαντικότερη οικονομική δραστηριότητα είναι η αλιεία, ενώ η γεωργία (βρώμη, κριθάρι, πατάτες, γογγύλια, κτηνοτροφές), εξαιτίας του κλίματος και της φύσης του εδάφους, παρουσιάζει μέτριο ενδιαφέρον. Αναπτυγμένη είναι η κτηνοτροφία με την οποία είναι συνδεμένη η μοναδική βιομηχανία της εριουργίας. Κυριότερο λιμάνι είναι η Λέρουικ, που συνδέεται με κανονικές ακτοπλοϊκές γραμμές με τις Ορκάδες και με τη Σκοτία· τα άλλα (Μπαλτασάουντ, Σάντουικ) είναι μόνο αλιευτικά κέντρα. Η ιστορία των Σ. είναι όμοια με των Ορκάδων. Τα δύο αρχιπελάγη παραχωρήθηκαν στη Νορβηγία τον 9o αι. Το 1468 δόθηκαν ενέχυρο από το Χριστιανό A’, βασιλιά της Νορβηγίας και της Δανίας, στον Ιάκωβο Γ’, βασιλιά της Σκοτίας, που είχε παντρευτεί την κόρη του, ως εγγύηση για την καταβολή της προίκας. Επειδή η υπόσχεση δεν τηρήθηκε, τα νησιά παραχωρήθηκαν το 1472 στο Βασίλειο της Σκοτίας, τις τύχες του οποίου ακολούθησαν.